KTTB DİSİPLİN SÜRECİ VE 2003-2014 YILLARI ARASINDA ONUR KURULUNDA VERİLEN DİSİPLİN CEZALARININ ANALİZİ

Dr.Turgay Akalın

KTTB Onur Kurulu Başkanı

ÖZET: Bu çalışma yıllara göre onur kurulu toplantılarını ve verilen disiplin cezalarını inceleme amacıyla yapılmıştır. Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Onur Kurulu 03 Şubat, 2003 tarihinden 31 Aralık, 2014 tarihine kadar 99 toplantı gerçekleştirmiştir. Onur kurulu en çok 2005 yılında toplanmıştır (28 toplantı). Onur Kurulu 2003-2014 yılları içinde kendisine Yönetim Kurulu tarafından gönderilen 73 disiplin soruşturma dosyasını değerlendirmiş ve değerlendirilen 73 disiplin dosyasının 55’inde (%75.3) yer alan 45 hekim ve diş hekimine değişik disiplin cezaları verilmiştir. 18 (%24.7) dosyada yer alan hekim ve diş hekimine ise disiplin cezası verilmemiştir.

Disiplin cezalarının büyük bir çoğunluğu (%96’sı) reklam yasağı ihlallerinden dolayı verilmiştir. Geriye kalan (%4) disiplin cezası ise hekimin mesleki özen yükümlülüğüne aykırı davranışlar nedeniyle verilmiştir.

Bu çalışmanın getirdiği en önemli sonuç disiplin cezasına yol açan disiplin ihlallerinin yıllar içinde, günümüze ulaşan süreçte giderek azalmasıdır. Bu da disiplin cezalarının etkin ve caydırıcı olduğunu göstermektedir.

DİSİPLİN SÜRECİ

(A.E. 801/2005 sayılı KIBRIS TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ DİSİPLİN SUÇLARI SORUŞTURMA VE YARGILAMA TÜZÜĞÜ)

Disiplin işlemleri, “disiplin soruşturması” ve “disiplin kovuşturması” olarak iki bölüme ayrılmıştır. Disiplin soruşturması, Birlik Yönetim Kurulu, disiplin kovuşturması ise Onur Kurulu tarafından yapılmaktadır. Disiplin kovuşturmasının açılmasına veya açılmasına yer olmadığına karar verilebilmesi için Birlik Yönetim Kurulu tarafından soruşturmanın yapılmış olması gerekmektedir (m.8(1)).

Disiplin soruşturma ve kovuşturmalarında ilgiliye kendisine yöneltilen suçun açık ve yazılı olarak bildirilmesi, yazılı savunmasının istenmesi ve bu savunma için 15 günlük süre tanınması koşuldur (m.8(2)).

İlgili hakkında soruşturma, yazılı veya sözlü şikayet üzerine Birlik Yönetim Kurulunun gerek görmesi üzerine açılır. Ancak, disiplin suçunun yönetim kurulu tarafından saptanması halinde de Birlik Yönetim Kurulu re’sen (kendiliğinden) soruşturma açabilmektedir (m.9(1)). Sözlü şikayet yapılırsa bu şikâyet varsa kanıtları belirtilerek KTTB Yönetim Kurulu üyelerinden biri ile bildirim veya şikayetçi olan kişi tarafından imzalanarak tutanağa geçirilir (m.10(1)). Disiplin suçu Özel Hastanede görev yapan tabip tarafından işleniyorsa cezaya muhatap özel hastanenin başhekimidir.(m.9(2))

m.12. Birlik Yönetim Kurulu, bildirim veya şikayetin yapılmasından sonraki ilk toplantısında konuyu inceler, değersiz görürse, soruşturma açılmasına gerek olmadığına dair kararı yazılı olarak şikayet eden tarafa bildirir. Bildirim veya şikayet soruşturmaya değer bulunursa Birlik Yönetim Kurulu aşağıdaki iki yoldan birini izler:

(1) Yönetim Kurulu, şikâyet veya bildirim konusunu 7 gün içinde yazılı olarak ilgiliye tebliğinden itibaren en geç 15 gün içinde savunmasını ve varsa kanıtlarını bildirmesini ister. Bu sürenin geçmesi veya süresinde gelen yanıt ile birlikte toplanan kanıtlardan oluşan dosyayı inceleyerek soruşturulan kişinin onur kuruluna sevk edilip edilmeyeceğine karar verir.

(2) Yönetim Kurulu gerekli gördüğü durumlarda, KTTB üyelerinden birini veya birkaçını soruşturmacı olarak atar. Soruşturmacı atandığına ilişkin Yönetim Kurulu kararı, hakkında suçlamada bulunan kişiye soruşturmacı tarafından yazılı olarak bildirilir. Eğer şikayet eden Birlik Yönetim Kurulu üyesi ise veya şikayet edilen kişi ile akraba olan Yönetim Kurulu üyesi, soruşturmacı atanacak olan toplantıya katılamaz. (3)Yönetim Kurulu gerek görürse kendi içinden birisini de soruşturmacı olarak atayabilir.

m.13.(1) Soruşturmacı, hakkında soruşturma açılan kişiye suçlamayı açık ve anlaşılır bir biçimde yazılı ve gizli olarak bildirir ve tebliğden itibaren 15 gün içinde savunma yapmasını ister. Bu süre içinde savunmasını vermeyen kişi savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Gerekli görülen durumlarda suçlanan kişinin sözlü savunması da istenebilir.

(2) Soruşturmacı, kişinin lehinde veya aleyhindeki bütün kanıtları toplamakla yükümlüdür. Bu nedenle olayla ilgili tüm kişilerin ya da kuruluş yöneticilerinin bilgilerine başvurabilir. Resmi makamlardan belge isteyebilir ve tanıkların sözlü anlatımlarına da başvurabilir.

(3) Soruşturmacının bu amaçla yaptığı tüm yazışmalar ‘GİZLİ’ kaydıyla yapılır. Soruşturmacı beyanların alınması veya bunun için öngörülen sürenin dolması veya delillerin toplanmasından itibaren en geç 15 gün içinde soruşturma dosyasını tamamlar ve raporla birlikte Yönetim Kuruluna verir. Zorunlu durumlarda soruşturma süresi bir defaya mahsus olarak Yönetim Kurulu kararı ile 15 gün daha uzatılabilir. Bu süre içinde de soruşturma dosyasını tamamlayamayan soruşturmacı hakkında Yönetim Kurulu tarafından soruşturma açılabilir.

m.14.(1) Yönetim Kurulu soruşturma dosyasını ve raporunu inceleyerek soruşturma açtığı kişinin hakkında disiplin kovuşturması açılmasına gerek olup olmadığına karar verir. Karar soruşturma isteyen makama yazı ile bildirilir.

m.15(1) İlgililer bu karara karşı kararın bildirim tarihinden itibaren en geç 10 gün içinde KTTB Onur Kurulu’na itiraz edebilirler.

(2) Onur Kurulu dosyayı inceler ve istem konusunu incelemeye değer bulursa Yönetim Kuruluna geri gönderir. Yönetim Kurulu, Onur Kurulunun bu kararına uymak zorundadır, soruşturmayı tamamlar ve Onur Kuruluna sevk eder.

DİSİPLİN KOVUŞTURMASI SÜRECİ

Onur Kurulu KKTB’nin disiplin organı olup Genel Kurul tarafından gizli oyla seçilen altı asıl ve altı da yedek üyeden oluşur. Onur Kurulu asıl üyelerinin dördü tabip, ikisi de diş tabibidir. Sağlık Bakanlığı temsilcisi olarak tabip olan Müsteşar (yoksa tabip olan Yataklı Tedavi Kurumları Dairesi ya da Temel Sağlık Daire müdürlerinden birisi) görüş bildirmek amacıyla Onur Kurulu toplantısına katılır.

m.16 (1) Onur kurulu kendisine sunulan dosyanın içeriğine göre, değiştirilmiş şekli ile yasanın 25. Maddesi 13. Fıkrası uyarınca ilgili şahsın savunmasını yazılı ya da sözlü olarak alır.

(2) Kovuşturulan kişi, kendisinden savunma yapması istenen yazının taahhütlü olarak tebliğinden itibaren 15 gün içinde Onur Kurulu karşısında savunmasını yapmadığı takdirde bu hakkından vazgeçmiş sayılır.

m.17 Onur Kurulu, Yönetim kurulunun kovuşturma açılmasına ilişkin kararı üzerine, kendisine sunulan dosyayı inceler ve disiplinle ilgili kararları ve yasa ile verilen diğer yetkileri kullanır. Karar, ilgili yasa, tüzük ve yönetmelik maddelerini ve gerekçeyi kapsayacak biçimde kaleme alınıp karar defterine yazılır ve imzalanır. Karara karşı olanlar, bunun nedenlerini belirten yazılı bir açıklamayı karara eklemek zorundadır.

m.21 (1) KTTB Yasasının 25. Maddesi uyarınca Onur Kurulu tarafından verilen cezalar derhal uygulanır. Karara 15 gün içinde yazılı olarak itiraz etme hakkı vardır.

KTTB Yasası m.25(15)e göre Onur Kurulu tarafından uyarma ve kınama cezaları dışında disiplin işlemine tabi tutulup cezalandırılan her üyenin Yüksek Mahkemeye başvurma hakkı vardır.

m.21 (3) Süresi ne olursa olsun meslekten geçici men cezası alan Birlik yönetim Organlarında görev alan üyenin üyeliği düşer. Cezası devam eden üye bu süre içinde Birlik Yönetim Kurulu organlarında görev almak için aday olamaz.

m.22 Üyenin aldığı ceza sicil dosyasına işlenir. Ayni konu ile ilgili cezaların tekrarlanmaması koşulu ile uyarı, kınama ve para cezaları iki yıl sonunda silinebilir. Ayni suç tekrarlanırsa ikinci verilen cezanın üzerinden 4 yıl geçmeden ceza silinemez.

YILLARA GÖRE YAPILAN ONUR KURULU TOPLANTILARI VE VERİLEN DİSİPLİN CEZALARI

Onur Kurulu 2003- 2014 yılları arasında 99 kez toplanarak Yönetim kurulundan gönderilen disiplin soruşturma dosyalarını değerlendirmiştir. Araştırmanın amacı, verilen Disiplin cezalarının neler olduğu, Yasa’nın ve Reklam Tüzüğünün hangi maddelerinin ihlal edildiğinin saptanması ve bu cezaların caydırıcı olup olmadıklarının saptanması olmuştur. Onur Kurulu kendisine gönderilen 73 dosyanın 18’inde yer alan 18 hekim ve diş hekimini kovuşturmaya gerek görmemiştir. Geriye kalan 55 dosyada yer alan 45 hekim ve diş hekimi disiplin cezası almışlardır. 6 hekim ve diş hekimi ikişer kez, iki hekim ise üçer kez ceza almışlardır. 37 hekim ve diş hekimi ise birer kez ceza almışlardır. Ceza alan hekim ve diş hekimlerinin toplamı 45’dir.

Ancak haklarında disiplin cezası verilen 45 hekim ve diş hekiminin hekim olan altısı meslekleri yanında ayrıca mensubu bulundukları Özel Hastanelerin Başhekimliğini de yaptıklarından ve aldıkları cezalar hastaneleri ile ilgili (reklam yasağı ihlali ) olduğundan bu hekimler çalışmanın bazı aşamalarında analizden çıkarılmışlardır.

Tablo 1: 2003 – 2014 Yılları Arasındaki Toplantı Sayısı, Ceza Verilen Toplantı Sayısı, Ceza Alan ve Ceza Almayan Hekim ve Diş Hekimi Sayıları

Yıl	Toplantı	Ceza Verilen Toplantı Sayısı	Ceza Alan Hekim ve Diş Hekimi Sayısı	Ceza Almayan Hekim v Diş Hekimi Sayısı
2003	4	2	3	0
2004	6	2	3	0
2005	28	9	11	5
2006	8	0	0	1
2007	8	5	11	0
2008	7	3	11	0
2009	10	1	1	1
2010	3	0	0	0
2011	5	1	3	4
2012	10	2	5	4
2013	4	2	3	3
2014	6	3	4	0
TOPLAM	99	30	55	18

Grafik 1: Yıllara göre Onur Kurulu Toplantıları – Ceza Verilen Onur Kurulu Toplantıları – Ceza Alan Hekim ve Diş Hekimlerinin sayısı:

Grafik 2: Ceza Alan Hekim ve Diş Hekimlerinin Ceza Alma Oranları

Haklarında Disiplin Kovuşturması yapılan ve Disiplin Cezası verilen 45 Hekim ve Diş Hekiminin 6 tanesi mesleklerini uygulamaları yanında ayrıca mensubu bulundukları Özel Hastanelerin de Başhekimliklerini yapmaktadırlar. Aldıkları cezalar, icra ettikleri meslekten dolayı olmayan ve hastanelerinin reklamına dayalı cezalardır. (Bunlar icra ettikleri meslekleri ile ilgili cezalar değildirler). Başhekim olarak ceza alan 6 hekim analizden çıkarılarak Şekil 2 hazırlanmıştır. Toplam 39 hekimin 35’i birer kez ceza almışlardır (%90). 3 Hekim/Diş hekimi ikişer kez ceza (%8) ve 1 Hekim ise üç kez ceza(%2) almıştır.

Tablo 2: Verilen Ceza Türleri Sayıları ve Oranları

Ceza Türü	Sayısı	Oranı
Uyarı Cezası	14	25%
Kınama Cezası	11	20%
Uyarı – Kınama	5	9%
Para Cezası	17	31%
15 Gün Meslekten Men	1	2%
1 Ay Meslekten Men	1	2%
Uyarı ve Para	4	7%
Kınama ve Para	2	4%
TOPLAM	55	100%

Grafik 3: Verilen Ceza Türleri Oranları

Tablo 3: Verilen Cezaların Yasa ve Tüzük Maddeleri, Sayı ve Oranı

RT: Reklam Tüzüğü.

Grafik 4: İhlal Edilen Yasa ve Tüzük Maddeleri

Tablo 4: Verilen Cezaların Mesleki Uzmanlık Alanlarına Göre Sayı ve Oranı

Grafik 5: Verilen Cezaların Meslek – Uzmanlık Alanlarına Göre Dağılımı

DİSİPLİN SUÇLARI VE CEZALARI:

Bu bölümde çalışmaya konu olan disiplin suçları ve cezalarının yer aldığı, Değiştirilmiş Şekli ile 13/1976 Sayılı KTTB Yasası ve bu yasanın verdiği yetki ile çıkarılan Reklam Tüzüğü’nün ilgili maddeleri anlatılacaktır.

Madde 25 (8)

(A) UYARMA CEZASI: Tabip veya diş tabibine mesleğin uygulanmasında daha dikkatli davranması gerektiğinin bir yazı ile bildirilmesidir. Uyarma cezasın gerektiren eylem ve davranışlar şunlardır:

(a) Birliğin amaçlarına ulaşması için yapılan işlem, eylem ve girişimleri engellemek;

(b) Birlik organlarının aldığı kararlara uymamak;

(c) Birliğe olan parasal borçlarını haklı gerekçe olmaksızın ödememek.

(B) KINAMA CEZASI: Mesleğindeki davranışın kusurlu sayıldığının tabibe veya diş tabibine bir yazı ile bildirilmesidir. Kınama cezasını gerektiren eylem ve davranışlar şunlardır:

(a) Uyarma cezası almasına karşı ayni eylem veya davranışları tekrarlamak;

(b) Birlik amaçlarına aykırı hareket etmek;

(c) Mesleğin onur ve saygınlığını zedeleyici davranışlarda bulunmak.

(C) MESLEKTEN GEÇİCİ OLARAK ALIKOYMA CEZASI: Tabip veya diş tabibini onbeş günden altı aya kadar geçici olarak meslek uygulamasından alıkoymaktır. Bu cezayı gerektiren eylem ve davranışlar şunlardır:

(a) Üç kez kınama cezası almış olmak;

(b) Üç kez para cezası almış olmak;

(c) Birliğe olan parasal borçlarını ödememek neticesinde kınama cezası almış olmasına rağmen parasal borcunu ödememekte ısrar etmek;

(ç) Mesleğin uygulanması sırasında öğrenilen, hastalara ait olan sırları, yasal zorunluluk dışında açıklamak;

(d) Muayene ve tedavi sırasında hastaların ırk, milliyet, etnik köken, cinsiyet, cinsel tercih, din, mezhep, ahlaki veya siyasi düşünce, kişilik veya sosyal durumuna göre ayrıcalıklı uygulamalar yapmak;

(e) Maddi veya başka çıkarlar için gerçeklere uymayan rapor veya belge düzenlemek ve vermek;

(f) KKTC sınırları içerisinde, birden fazla muayenehane açmak ve çalıştırmak;

(g) Kendisine başvuran veya çalıştığı kuruma gelen acil hastaların haklı sebep olmaksızın, gerekli tıbbi tedavi ve girişimleri başlatmamak, yapmamak veya ilgili kuruluşlara sevkini geciktirmek veya yapmamak;

(h) Mesleki bilgi ve becerilerini, insan onuruna ters düşecek amaçlarla kullanmak veya işkence yapmak, resmi görevi bile olsa işkenceye katılmak veya işkence olarak nitelendirilebilecek işlem ve davranışlarda bulunmak, işkence ile ilgili bilgileri saklamak,

(ı) Bilimselliği henüz kanıtlanmamış ya da bilim dışı yöntemlerle tedavi uygulaması yapmak, insanlar üzerinde bilimsel kurallara uymayan araştırmalar yapmak, bu araştırmaları yapan kişilere sözlü veya yazılı destek vermek;

(i) Mesleki bilgi ve beceri yetersizliğinden, ihmalden ötürü eksik ya da yanlış tanı ve tedavide bulunmak, hastaya tıbbi veya maddi zarar vermek;

(j) Belirlenmiş etik değerler, Birlik ve KKTC Cumhuriyet Meclisi tarafından benimsenen uluslararası belgeler veya kurallar dışında tıbbi davranışta bulunmak.

(Ç) PARA CEZASI: Tabip veya diş tabibine, aylık asgari ücretin iki katına kadar verilebilen para cezasıdır. Para cezasını gerektiren eylem ve davranışlar şunlardır:

(a) Her türlü basın ve yayın organında reklam amacına yönelik, haksız rekabete neden olan, bilimsel içeriği olmayan yazılar yazmak, yazdırmak veya açıklamada bulunmak yahut ortağı olduğu kuruluş veya şirket aracılığı ile reklam yapılmasını sağlamak;

(b) Bu yasa ve deontoloji ve reklam tüzüklerinin belirledikleri kapsam dışında, gazete ve diğer yayın organlarındaki duyurularda ve reçetelerde isim, soy isim, adres, uzmanlık ve akademik unvanı ile muayene gün ve saatleri dışında reklama yönelik yazılar yazmak;

(c) Birliğin belirlediği Reklam Tüzüğü hükümlerine uymamak.

REKLAM YASAĞI

Madde 39:

(1) Hiçbir tabip veya diş tabibi, kendi adına veya Özel Hastane, Özel Klinik, Özel Dispanser ve Özel Muayenehaneler (Denetim) Yasası uyarınca tabip olan sorumlu müdür, ilgili sağlık kurumu adına, tababet icra ettiği konusunda basın yoluyla veya herhangi bir yolla reklam yapamaz.

a)Muayenehanesinin veya kliniğinin dışına Kıbrıs Türk Tabipler Birliğinin Tüzükle saptayacağı biçim ve büyüklükte ismini, mesleğini ve tıbbi niteliklerini ve varsa ihtisas dalını içeren bir tabela koyabilir.

b)Adresini değiştirmesi halinde eski muayenehane ve kliniğinin dışına yeni adresini bildiren bir ilan koyabilir veya yeni adresini gazetede ilan edebilir.

c) Bu yasa uyarınca kaydolunduğu tarihten başlayarak bir ay içerisinde gazetede icrai tababet ettiğini bildiren ilan yayınlayabilir.

d) Özel Hastane, Özel klinik, Özel Dispanser ve Özel Muayenehaneler (Denetim)Yasası uyarınca kliniğini, dispanserini, hastanesini ve muayenehanesini kayıt ettirdiği tarihten başlayarak bir ay içerisinde böyle bir sağlık merkezinin kurulduğunu gazetede yayımlayabilir.

e)Tabip veya diş tabibinin gazetede yayınlanacak her türlü ilanının şekli, kapsam ve özellikleri Kıbrıs Türk Tabipleri Birliğinin Tüzüklerine uygun olur ve en fazla her gazetenin üç nüshasında yayınlanabilir.

f) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti sınırları içerisinde kullanılacak yeni ve olmayan bir teknolojinin halka duyurulmasını sağlamak amacıyla Birlik Yönetim Kurulunun bilgisi dahilinde ve bu Yasa kurallarına uygun olarak bir defaya mahsus olmak üzere duyuru yapılabilir.

(2) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilenler saklı kalmak koşuluyla bir tabip veya diş tabibi, dolaylı veya dolaysız olarak hasta sağlamak için veya mesleki ünvanını artırmak için reklam yapamaz, diğer meslektaşları için zararlı olan veya kendi hizmetlerini, niteliklerini, bilgisini veya mesleki yeteneğini öven veya dikkati çeken ilan veya yayın yaptıramaz veya hasta sağlamak için hiçbir şekilde aracı veya simsar kullanamaz veya istihdam edemez veya bu işleri yapanlarla işbirliği yapamaz veya onlar tarafından çalıştırılamaz.

(3) Bu maddede belirtilen kurallara aykırı hareket edenler Onur Kurulunca bu Yasanın 25.maddesine göre cezaya çarptırılırlar.

DEĞİŞTİRİLMİŞ ŞEKLİ İLE 13/1976 SAYILI KIBRIS TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ YASASININ 6. 39. VE 43. MADDELERİNİN VERDİĞİ YETKİYE DAYANILARAK YAPILAN’ KIBRIS TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ REKLAM TÜZÜĞÜ’ nün bu çalışmada yer alan disiplin cezaları ile ilgili maddeleri:

Mesleki Ünvanı Kullanma:

Madde 3:

Bir tabip önceden kazanmış olduğu mesleki veya akademik ünvanı sadece Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yasası uyarınca onayladığı takdirde kullanıp kendisini bu ünvanla tarif edebilir.

Hiçbir tabip Kıbrıs Türk Tabipleri Yasası uyarınca onaylanmamış herhangi bir mesleki ünvanı kullanamaz, kendisini kazanmadığı bir ünvanla tarif edemez. Böylesi bir ünvanı hiçbir ilan ve yayında kullanamaz.

Reklam Yapma Yasağı:

Madde 4:

Hiçbir sağlık kuruluşu ve/veya tabip KKTC sınırları içerisinde meslek veya sanatını uygularken yazılı veya sözlü herhangi bir basın yayın aracı, broşür ve benzeri bir yolla kendi reklamını yapamaz ve/veya yaptıramaz. Ancak Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği’nin onayı ile bu tüzüğün belirlediği koşullarda bir sağlık kuruluşu ve/veya tabip kendini tarif edebilir veya meslek ve sanatını uyguladığını basın yayın yoluyla duyurabilir.

Tabela boyutları ve tabelanın İçeriği:

Madde 6:

Bu tüzüğün 4. Ve 5. Maddelerinde belirtilen yerlere konabilecek tabelanın boyutları ve içeriği aşağıdaki gibi düzenlenir.

1. Tabelanın boyutları en fazla 60×100 cm. olur. Ancak bu kural kamu ve Özel hastanelerde kullanılmaz.

Gazete ilanlarının boyutları:

Madde 7:

Bir sağlık kuruluşunun ve/veya tabibin bu Tüzüğün 4. Ve 5. Maddelerinde belirtilen koşullarda yapacağı gazete ilanları aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.

1. Gazete ilanı gazete sayfasının 1/32’sinden büyük olamaz.
2. Ayni içeriği taşıyan bir ilan üç gazetenin bir sayfasında en fazla bir adet, yine ayni üç gazetenin

bir sayfasında en fazla bir adet, yine ayni üç gazetenin birer nüshasında olmak üzere yayınlanabilir.

1. Hiçbir sağlık kuruluşu ve/veya tabip reklam yolu ile kendisini topluma tanıtamaz, gazetelerde

veya diğer basılı yayınlarda reklam niteliğinde haber ya da ilan veremez. Ancak muayenehane veya klinik adresini değiştirmesi durumunda eski muayenehane veya kliniğin dışına yeni adresini belirten bir ilan koyabilir ve/veya yeni adresini gazetede ilan edebilir.

Yasaklanan İlanlar:

Madde 8:

1. Bu tüzüğün 5. Maddesinde belirtilen hususlar saklı kalmak koşuluyla bir sağlık kuruluşu

ve/veya tabip dolaylı veya dolaysız olarak hasta sağlamak amacıyla ve/veya mesleki avantajını artırmak için reklam yapamaz, diğer meslektaşları için zararlı olacak ve/veya kendi hizmetlerini, niteliklerini, bilgisini ve/veya mesleki yeteneğini öven veya dikkati çeken ilan ve/veya yayın yapamaz.

Bir sağlık kuruluşu ve/veya tabip hasta sağlamak için aracı ve/veya simsar kullanamaz ve/veya bu amaçla personel istihdam edemez ve bu işleri yapanlarla işbirliği yapamaz.

1. Bir sağlık kuruluşu ve/veya klinik veya muayenehanesinde yeni alet veya tıbbi cihaz aldığını

Basın veya benzeri yollarla duyuramaz, hangi alet veya tıbbi cihazlar veya yöntemlerle hizmet verdiğini reklam edemez.

Hastaların Teşekkür İçerikli ilanları:

Madde 9:

Bir sağlık kuruluşu ve/veya tabip, hastası veya bir başkası tarafından, hastasına uyguladığı tedavi nedeniyle, basın yayın aracılığıyla kendisine yapılan teşekkür yöntemi ile reklamını yaptıramaz; bunun için hastaya teklifte bulunamaz, bu amaç için hastasını zorlayamaz veya hastasına teklifte bulunamaz. Gazete veya benzeri yayınlarla bir sağlık kuruluşu ve/veya tabip yapılacak teşekkür duyurusu kim tarafından yapılırsa yapılsın, bu olay sağlık kuruluşunun ve/veya tabibin reklamı olarak değerlendirilir ve teşekkür edilen tabip bu ilandan sorumlu tutulur.

Tartışma ve Sonuç:

Bu çalışma 2003-2014 yılları arasında KTTB Onur Kurulunca yapılan Disiplin Kovuşturması sonucunda verilen Disiplin Cezalarının analizi amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma ile en sık hangi tür disiplin ihlallerinin yapıldığı ve verilen disiplin cezalarının caydırıcı olup olmadığı ortaya konmak istenmiştir.

Bu çalışmada iki dereceli Onur Kurulu yapısı ve disiplin maddelerindeki farklılıklar nedeni ile Türk Tabipler Birliği disiplin cezaları verileri ile karşılaştırma yapılamamıştır.

Onur Kurulu 2003-2014 yılları arasında 99 kez toplanmıştır. Onur Kurulu kendisine gönderilen 73 dosyanın 18’inde (%24.7) yer alan 18 hekim ve diş hekimine ceza vermeyi uygun bulmamıştır. Geriye kalan 55 dosyada (%75.3) bulunan 45 hekim, diş hekimi ve başhekime ise ceza vermiştir. Ceza alan 45 hekim, diş hekimi ve başhekim arasından 8 tanesi (%17.8) mükerrer ceza almıştır. 37 hekim ve diş hekimi ise birer kez ceza almışlardır.(%82.2).Yapılan 99 toplantının 30’unda ceza verilmiştir (%30.3).

Verilen disiplin cezalarına bakıldığında en çok cezanın para cezası olarak verildiği (17 hekim/diş hekimi, %31) dikkati çekmektedir. Para cezasını Uyarı cezası (14 hekim/diş hekimi, % 25 ) izlemektedir. Üçüncü sırada ise kınama cezası (11 hekim/diş hekimi, % 20) gelmektedir.

Çalışmaya konu olan ceza türlerinin tek başına veya değişik kombinasyonlar halinde verildikleri dikkati çekmiştir. Ör. Para cezası tek başına verildiği gibi ayrıca uyarı+ para cezası ve kınama+para cezası olarak da verilmiştir. İhlal edilen yasa ve reklam tüzüğü maddeleri de bu bulgulara uygun olarak çeşitli kombinasyonlar içermektedir.

En çok ihlal edilen yasa maddesi 39(2)’ dir. Bu maddede tabip veya diş tabibinin hasta sağlamak için veya mesleki ünvanını artırmak için reklam yapamayacağı, diğer meslektaşları için zararlı olan veya kendi hizmetlerini, niteliklerini, bilgisini veya mesleki yeteneğini öven veya dikkati çeken ilan veya yayın yaptıramayacağı veya hasta sağlamak için hiçbir şekilde aracı veya simsar kullanamayacağı bildirilmektedir. Madde 25(8), ikinci derecede ihlal edilen yasa maddesi olup 25(8)(Ç)(a) ( c )tam da bu amaçlarla yapılan reklamlara karşılık verilen cezaları ortaya koymaktadır. Bu madde ile ortaya konan para cezası, Onur Kurulunca tabip veya diş tabibine asgari ücretin iki katına kadar verilebilmektedir.

Reklam Tüzüğünün en çok ihlal edilen maddeleri 4., 7.ve 8. Maddeleridir.

4. madde tabip veya diş tabiplerinin mesleklerini uygularken yazılı veya sözlü basın araçları ile veya broşür ve benzeri yollarla reklam yapamayacağını bildirmektedir.7 ve 8.maddelerin yukarıda anlatılan fıkralarında da benzer kurallar yer almaktadır.

Araştırmada saptanan ilginç bulgulardan bir tanesi de Teşekkür yolu ile yazılı basında reklam yapmak ya da yaptırmaktır. Nitekim 9 hekim gazetede kendini öven teşekkür ilanları yayınlamıştır.

İkinci sıklıkta verilen uyarı cezaları daha çok Birliğin kararlarına uymamak, soruşturma için yapılan davetlere gelmemek gibi nedenlerle verilmiştir. Kınama cezasının ortaya koyduğu gerçek mesleğin onur ve saygınlığını zedeleme eylemidir.

Çalışmada dikkati çeken, verilen disiplin cezalarının çoğunun reklam yasaklarına uyulmaması nedeni ile verilmiş olmasıdır. Bu durum, çalışmanın ortaya koyduğu en dikkat çekici sonuçtur.

Meslekten men cezası verilen iki hekimin birincisi bilimselliği henüz kanıtlanmamış ya da bilim dışı yöntemlerle tedavi uygulaması yapmak (25(8)( c )(ı), diğeri ise mesleki bilgi ve beceri yetersizliğinden, ihmalden ötürü eksik ya da yanlış tanı ve tedavide bulunmak, hastaya tıbbi veya maddi zarar vermek (25(8)(C )(i) nedeni ile disiplin cezası almışlardır.

Reklam yoluyla meslektaşlarına karşı haksız rekabete yol açma eylem ve davranışları ne yazık ki uzun yıllardır KTTB Onur Kurulu’nun gündemini oluşturmaktadır. KTTB’nin yeni tipteki örgütlenmesinin henüz tamamlanmadığı ve değiştirilmiş şekli ile 13/1976 sayılı KTTB Yasasının ve bu yasaya uygun olarak Reklam Tüzüğünün hazırlanmadığı 2000’li yıllarda teşekkür ilanı ile veya kliniğini veya kendisini veya yeni satın aldığı tıbbi alet ya da cihazı reklam etme yolu ile bazı hekim veya diş hekimleri özellikle yazılı basın organlarında sıkça yer alıyordu. Uzmanlık alanları içerisinde yazılı kuralları en çok ihlal eden grup Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanlarıdır (16 hekim, % 29).Özel Hastanelerin daha kurulmadığı ya da yeterli donanıma ulaşmadığı dönemlerde sağlık hizmeti veren servisler içerisinde Kadın doğum klinikleri gerekli tıbbi cihaz ve donanıma sahip olma yönünden en donanımlı kliniklerdi. Bu dönemlerde verilen disiplin cezaları, o yıllarda hasta çekmek için yapılan yoğun, yasaya aykırı disiplin ihlallerini anlatmaktadır.

Kronolojik olarak incelendiğinde disiplin soruşturmalarının en sık görüldüğü yıl 2005 yılıdır. 2005 yılında tam 28 toplantı yapılmış, 11 dosyadaki hekime ceza verilmiş, 5 hekime de ceza verilmesi uygun görülmemiştir. Toplam 16 disiplin kovuşturması yapılan 2005 yılı KTTB tarihinde reklama dayalı rekabet ortamının en çok kızıştığı yıl olarak dikkati çekmektedir. Değiştirilmiş şekli ile 13/1976 sayılı Yasanın emrettiği Reklam Tüzüğünün bu yılın sonlarında çıkarılması ile sürece yeni bir caydırıcı araç katılmıştır. Nitekim 2005 yılı yanında 2007 ve 2008 yıllarında da benzer sıklıkta disiplin cezalarının verildiği dikkati çekmiştir.(bu yıllarda 11’er hekim/diş hekimi ceza almıştır) Disiplin cezalarının sıkça uygulandığı bu yıllardan sonra Onur Kuruluna gönderilen dosya sayısının ve verilen disiplin cezalarının azaldığı dikkati çekmektedir.

Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde, ülkemizde daha çok kendi nam ve hesabına çalışan serbest hekimlerin bir kısmının muayenehane ve kliniklerini bırakıp Özel Hastanelerde örgütlenmesi veya yurt dışından getirilen özel sermaye ile kurulan Özel Hastanelerde çalışmaya başlaması ile haksız rekabet ortamı yaratma çabaları bu kez değişik yöntemlerle yeniden filizlenmeye başlamıştır. Nitekim 2010 yılından sonra sanal ortamda internet yolu ve özellikle yakın zamanda bazı özel hastanelerin check-up programları yolu ile hizmetlerinin el ilanı, broşürler kullanılarak, internet-web siteleri yolu ile ve hatta bazı meslektaşlarımızın facebook üzerinde kendi mesleki başarılarını, yeteneklerini vb. öven reklama yönelmeleri üzülerek izlenmektedir. Bu haksız rekabet ortamını doğurmaya yönelik eylemlerin önemli bir kısmı disiplin soruşturması ve kovuşturmasını gerektirmiş ve bu davranışları gerçekleştiren hekim ve diş hekimleri disiplin cezası almışlardır.

Bu çalışmanın ortaya koyduğu en önemli sonuç verilen Disiplin Cezalarının işlenen disiplin suçlarında belirgin bir azalmaya yol açtığıdır. Nitekim 2005,2007 ve 2008 yıllarında 11’er hekim ve diş hekimine verilen disiplin cezaları izleyen yıllarda azalmıştır. 2014’de ceza verilen hekim ve diş hekimi sayısı dörttür.

Bu durum şüphesiz ki Onur Kurullarının disiplinli çalışması sonucu gerçekleşmiştir.

Bu çalışmaya bakılarak KTTB Yasası’nin ve bu yasanın emrettiği Reklam Tüzüğü’nün ilgili kurallarına göre verilen Disiplin cezalarının oldukça caydırıcı olduğu söylenebilir.