Her yıl 22 Mart’ta kutlanan Dünya Su Günü, suyun hayati önemini vurgulamak ve su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimine dikkat çekmek amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında ilan edilmiştir. 2025 yılının teması “Buzulların Korunması” olarak belirlenmiştir. Bu tema, buzulların su güvenliği ve iklim dengesi için vazgeçilmez olduğunu bir kez daha hatırlatmaktadır.
Buzulların Önemi ve İklim Değişikliği
Buzullar, dünya üzerindeki tatlı su rezervlerinin yaklaşık %70’ini barındıran devasa su depolarıdır. Bu doğal yapılar, nehirleri besleyerek içme suyu sağlar, tarım ve enerji üretimini destekler. Ancak, iklim değişikliği nedeniyle buzullar hızla erimekte, bu da deniz seviyelerinin yükselmesine ve su kaynaklarının azalmasına yol açmaktadır. Bu durum, dünya genelinde milyonlarca insanın su güvenliğini tehdit etmektedir.
Kuzey Kıbrıs’ta Su Kaynakları ve Sorunları
Kuzey Kıbrıs, kurak iklimi nedeniyle su kaynakları açısından zorluklar yaşamaktadır. Adada yağış miktarının azlığı, yerüstü su kaynaklarını sınırlamakta, bu da yeraltı su kaynaklarının aşırı kullanımına neden olmaktadır. Bu durum, yeraltı sularının tuzlanmasına ve su kalitesinin düşmesine yol açmaktadır.
Su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi, Kuzey Kıbrıs için hayati bir öneme sahiptir. Türkiye’den deniz altından borularla su getirilmesi projesi, su sıkıntısına çözüm olarak düşünülmüş, ancak bu suyun verimli yönetimi ve altyapı eksiklikleri nedeniyle sorunlar hâlâ devam etmektedir. Gerekli önlemler derhal alınmazsa su sorunu daha da büyüyecektir.
Bilimsel Araştırmalara Dayanarak Önerilerimiz Şunlardır:
- Entegre Su Yönetimi: Su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için entegre su yönetimi politikaları geliştirilmelidir. Bu anlamda Kıbrıs’ın güney ve kuzey bölgelerinin birlikte ele alınarak bütünlüklü bir su politikası oluşturulması hem teknik olarak hem de iki toplumun işbirliği açısından yararlı olacaktır.
- Yeraltı Sularının Korunması: Aşırı su çekimi ve kaçak kuyuların denetimi ile yeraltı sularının korunması sağlanmalıdır.
- Yağmur Suyu Hasadı: Yağmur suyu toplama sistemleri teşvik edilerek, alternatif su kaynakları oluşturulmalıdır.
- Atık Suların Geri Kazanımı: Arıtılmış atık suların tarım ve sanayide kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
- Sulama Sistemlerinin Modernizasyonu: Tarımsal üretim ve hayvancılıkta verimli sulama teknikleri ile su tasarrufu sağlanmalıdır.
- Altyapı İyileştirmeleri: Su kayıplarını önlemek için su altyapısı yenilenmelidir.
- Deniz Suyunun Arıtılması: Deniz suyu arıtma projeleri ile alternatif su kaynakları değerlendirilmelidir.
- Toplumsal Katılım: Su yönetimi süreçlerine halkın katılımı sağlanarak, farkındalık artırılmalıdır.
- Eğitim ve Bilinçlendirme: Su tasarrufu konusunda eğitim programları ve kampanyalar düzenlenmelidir.
- Kamu Yararı Önceliği: Su kaynaklarının yönetiminde kamu yararı gözetilerek, suyun ticarileşmesi engellenmelidir.
Su yaşamın kendisidir. Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, su kaynaklarımızın korunması ve sürdürülebilir yönetimi için tüm paydaşları birlikte hareket etmeye çağırıyoruz. Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya ve Kıbrıs bırakmak için suyumuza sahip çıkalım.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu a.
Dr. Cemal Mert, MD
KTTB Halk Sağlığı, Çevre ve İnsan Hakları Sorumlusu
