KTTB UYARIYOR:
Uygun çocuk güvenlik koltuğu kullanıyor musunuz?
Kara yolu üzerinde hareket halindeki bir veya birden fazla aracın karıştığı yaralanma, ölüm veya zararla sonuçlanan olaylara trafik kazası denir. Trafik kazası olarak kabul edilmesi için olaya karışan taşıtlardan en az birinin hareket halinde olması gerekir. Trafik kazalarına sebep olan kusurlar çok çeşitlidir. Sürücü, yaya veya yolcuların hatalı davranışları ile kurallara uymamaları ya da araç ve yola ait kusurlar kazaya neden olabilir. Ancak kazaların en önemli nedeni insanların kurallara uymamasıdır. Kurallar sadece hız, şerit değiştirme, hatalı sağlama veya araçlar arası mesafeyi kapsamamaktadır. Kurallar aynı zamanda sürücülerin veya yolcuların oturuş düzenini de kapsamaktadır. En basitten başlamak gerekirse her hareketli aracın içerisindeki sürücü ve/veya yolcular emniyet kemeri ile bağlanmalıdırlar. Çocuklar söz konusu olduğunda bu konu daha da önem kazanmaktadır. Çünkü her yaş (kilo aralığı) için ayrı bir koltuk çeşidi ve bağlanma şekli mevcuttur.
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) verilerine göre yılda ortalama 1,35 milyon insan trafik kazaları sebebi ile ölmektedir. Ölüm ile sonuçlanan vakaların %93’ü düşük veya orta gelirli ülkelerde gelişmektedir. Ölüm ile sonuçlanmayan trafik kaza sayısı ise yıllık 20 ile 50 milyon arasındadır. Dünyadaki en sık ölüm sebepleri arasında 7. sırada trafik kazaları yer almaktadır. Bu ölümlerin yaklaşık yarısından fazlası (%60) yayalar, bisiklet sürücüleri ve motosiklet kullanıcılarını kapsamaktadır. Bu sebeplerden ötürü trafik kazaları bir halk sağlığı sorunudur.
Trafik kazası sebeplerine baktığımız zaman hız, alkol veya madde kullanımı, kasket takılmaması, emniyet kemeri takılmaması, çocuk emniyet koltuğu kullanılmaması, telefon kullanımı (dikkat dağınıklığı), yetersiz veya standart dışı yol altyapısı, güvensiz araçlar veya yetersiz trafik denetimleri yer almaktadır.
12 yaş altı çocuklarda, uygun çocuk güvenlik koltuğu kullanımı ile, trafik kazalarında ölüm oranının %70 azaldığı birçok çalışmada gösterilmiştir. CDC (Centers for Disease Control and Prevention, ABD) 12 yaş altına kadar 4 farklı öneri sunmaktadır; bunlar 0-2 yaş, 2-5 yaş, 5-9 yaş, 9-12 yaş olarak ayrılmaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki her yaşta çocuğun boy ve kilo büyüme oranı farklı olabilmektedir. Bu sebeple çocuğa uygun koltuk seçimini sadece yaş ile değerlendirmek doğru olmayacaktır.
Ülkemizde 2012 yılında emniyet kemeri yasası geçmesine rağmen maalesef hala daha yollarda emniyet kemersiz yolcular (özellikle arka koltuklardaki yolcularda) ve uygunsuz çocuk taşıma görüntülerine rastlamaktayız. Buradan da anlayabileceğimiz gibi sadece yasa yapmak yeterli değildir, aynı zamanda gerekli mercilerin de bu yasaları uygulaması, denetlemesi ve gereken yerde ceza vermesi gerekmektedir. Toplumsal alışkanlıkları veya hataları değiştirmek, ceza verilerek, sadece bir yere kadar düzetilebilmekte, daha etkin ve olumlu sonuçlar için bu konuda eğitime ağırlık verilmesi gerekmektedir. Farkındalığın artırılması için çeşitli alanlarda eğitim ve bilgilendirici aktivitelere ihtiyaç vardır. Örnek olarak okullarda aile sunumları veya televizyon ve radyolarda spot bilgilendirici yayınlar düşünülebilir. Çocuk güvenlik koltuklarının kullanımını artırmak için dünyada farklı ülkelerde vergi indirimleri uygulanmakta hatta ücretsiz dağıtım gibi politikalar izlenmektedir. Ülkemizde çocuk güvenlik koltuklarının kullanımını artırmak için benzer uygulamalara ihtiyaç vardır.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, trafiğe bağlı ölümleri azaltmak için önerilerimiz;
emniet kemeri ve çocuk koltuğu kullanımının ve denetiminin artırılması,
emniyet kemeri ve çocuk koltuğu kullanımını artırmak için sürekli eğitim verilmesi,
kasket kullanımı artırmak için denetim ve sürekli eğitim verilmesi,
araç seçerken güvenlik kriterlerini göz önünde bulundurmak,
yol altyapı standartlarının yükseltilmesi ve
telefon (mesaj ve konuşma) kullanımını engellemek içim etkin denetleme.
Daha güvenli yollar için kendimizden başlayarak kurallara ve yasalara uyalım, uymayanları uyaralım.
Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a)
Dr. Emre Y. Vudalı
Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu
