Sayın Üyemiz,

Kış mevsimini bitirip bahar aylarını yaşadığımız bu dönemde özellikle ateşli hastalıklarda sıklıkla endikasyon dışı antibiyotik kullanımlarıyla karşı karşıya olduğumuzu gördük.

Ülkemizde,  gerek hastaların hekime danışmadan ilaç kullanma alışkanlıkları, gerek eczanelerden reçetesiz ilaç temininin hala mümkün olması, gerekse de hekimlerin çeşitli endişeler ile gereksiz antibiyotik reçetelemeleri sonucu endikasyon dışı ve uygunsuz antibiyotik kullanımı giderek daha ciddi bir sorun olarak devam etmektedir. Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği olarak, ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC) tarafından oluşturulan erişkin hastalar için doktorların antibiyotik reçetelemelerindeki tavsiyeleri ile ilgili rehberi sizler için Türkçe’ye çevirerek bilginize getirmek istedik. Aşağıda CDC Yetişkin Tedavi Rehberini bulabilirsiniz.

 

Saygılarımızla,

 

Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği Yönetim Kurulu (a)

 

Dr. Özlem Gürkut                                                     Dr. Emre Yusuf Vudalı

(Başkan)                                                    (Koruyucu Hekimlik ve Halk Sağlığı Sorumlusu)

——————————————————————————————————————————–

 

Yetişkin Hasta Tedavi Önerileri

Aşağıdaki tablo günübirlik hastalara uygun antibiyotik tedavisi başlatılması konusundaki öneriler içermektedir. Hastanın antibiyotik tedavisine başlatılma esasları belli tedavi standartları uyarınca tedavi kalitesini en üst seviyede tutmayı hedeflemektedir.

Ayrıca, tablo reçetesiz ilaçlarla yapılan semptomatik tedavi amaçlı ilaçlar konusunda da bilgi içermektedir. Reçetesiz satılan ilaçların semptomları azalttığı, fakat tedavi süresini kısaltmadığı gözlemlenmiştir. Bunun yanında bu ilaçların, yaygın olmasa da, yan etkileri de olabilmektedir.   Doktor ve hastalar semptomatik tedavi uygulamadan önce bu ilaçların faydalarını ve yan etkilerini karşılaştırarak değerlendirmelidirler.

 

Kondisyon Epidemiyoloji Teşhis Süreç
Akut Rinosinüzit 1,2·         ABD’inde 8 kişinden birine (%12) son 12 ayda rinosinüzit teşhisi konmuştur, bu da 30 milyon kişiye tekabül etmektedir. Rinosinüzit bakteriyel kaynaklı olduğunda teşhis konurken dikkate alınması gereken semptomlar: Eğer bakteriyel bir enfeksiyon düşünülmekte ise:
·         Rinosinüzit vakalarının %98’i virüs kaynaklıdır.
Ø Ağır vakalar (>3,4 gün) , yüksek ateş >39 C, pürülan burun akıntısı veya yüzde ağrı. ·         Komplike olmayan ve güvenilir bir şeklide izlenebilecek vakalar için gözetim altında bir bekleme süresi önerilir
Ø Persistant (>10 gün) iyileşme kaydedilmemesi, süreklilik gösteren burun akıntısı veya gündüzleri öksürük·         Amoksisilin veya amoksisilin/klavulanat ilk olarak uygulanması önerilen tedavi yöntemidir.
Ø Kötüleşen (3-4 gün) 5-6 gün içinde iyileşen virüs kaynaklı üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra artan ateş, gündüz vakti öksürük veya burun akıntısı.
Ø Sinüs radyografisinin rutin olarak yapılması tavsiye edilmemektedir. ·         Streptekok ve pnömökoklar yüksek derecede antibiyotik rezistansı gösterdiği için Azitromisin gibi makrolidler önerilmemektedirler (~40%).
·         Penisiline karşı alerjisi olan hastalar için doksisiklin veya solunum yollarına etkili florokinolonlar (levofloksasin veya moksifloksasin) alternatif ajanlar olarak önerilmektedirler.
Akut komplike olmayan bronşit 3-5Akut bronşit tanısı konulan hastaların büyük çoğunluğunda doktora başvuru sebebi genellikle öksürük olmaktadır.·         İlk olarak pnömoni tanısı ekarte edilmelidir. Yetişkinlerde anormal hayati bulgular yok ise; (nabız > 100 vuru/dakika, solunum sayısı 24/dakika veya oral sıcaklık >38 C, anormal akciğer bulguları
Akut bronşitin ne kadar uzun sürdüğüne bakılmaksızın rutin tedavisi için antibiyotik önerilmemektedir. Semptomatik tedavisi için öneriler;
(akciğerde fokal konsolidasyon, ral, hırıltı) zatürreye nadiren rastlanmaktadır.
·         Renkli balgam bakteriyel enfeksiyon geliştiğini göstermemektedir.
·         Çoğu vaka için göğüs röntgeni önerilmemektedir.·         Öksürük baskılayıcılar (kodein, dekstrometorfan);
·         İlk nesil antihistaminler
(difenhidramin);
·         Dekonjestanlar (fenilefrin)
Spesifik semptomlara yönelik tedaviler hakkındaki bulgular sınırlıdır.
·         Dekonjestanlar (psödoefedrin ve fenilefrin) ilk nesil antihistaminler ile beraber uygulandığında burun akıntısı ve öksürük semptomlarına kısa dönemli semptomatik tedavi sağlayabilir.
Sıradan soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) 6,7·         Non-Steroid anti-inflamatuar ilaçlar semptomları hafifletebilir.
·         Sıradan soğuk algınlığı doktora en çok başvurulan üçüncü nedendir ve çoğu yetişkin senede 3 -4 defa bu rahatsızlığa maruz kalmaktadır.·         En yaygın semptomlar; ateş, rinore, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğaz ağrısı, baş ağrısı ve miyaljidir. ·         Antihisitaminlerin (monoterapi olarak), opioidlerin, intranazal kortikosteroidlerin ve buruna tuzlu su uygulanmasının semptomları etkili biçimde hafiflettiğine dair bulgular yetersizdir.
·         En az 200 virüs sıradan soğuk algınlığına neden olmaktadır.
·         A grubu B hemolitik streptokokal enfeksiyon (GAS), boğaz ağrısına yönelik antibiyotiğin uygulandığı en yaygın hastalıktır.·         Klinik göstergeler GAS ve virütik farenjiti ayırt etmek için yeterli değildir; ancak çok erken antijen tespit testleri (RADT) yapılarak GAS farenjit teşhisi konulabilir.·         RADT sonuçları negatif çıkan hastalara antibiyotik tedavisi tavsiye edilmemektedir.
Farenjit 8,9·         Boğaz ağrılarının sadece %5 - %10’u GAS nedeniyle oluşmaktadır. ·        Belirleyici kriterler ile karşılaşılırsa (ateş, tonsiller eksüda, servikal lenfadenomegali, öksürüğün yokluğu) RADT yapılmalıdır. Boğaz kültürlerinin yetişkinlere rutin bir şekilde uygulanması tavsiye edilmemektedir. ·         GAS’a yönelik Amoksisilin ve penisilin V güvenilir oluşlarından dolayı en öncü tedavi yöntemleridir.
·         Pensiline karşı alerjisi olan hastalara sefaleksin, cefadroxil, klindamisin, veya makrolidlerin uygunlanması tavsiye edilir.
·         GAS’ın azitromisin ve klindamisine karşı dirençli olması artarak yaygınlaşmaktadır.
·         Bütün oral beta-laktamlara karşı önerilen tedavi süresi 10 gündür.
Komplike olmayan Sistit 10,11·         Sistit kadınlarda görülen en yaygın hastaıklardan biridir ve genellikle nedeni ·         İdrar zorluğu, sık sık az miktarda idrara çıkma ve idrar kaçırma sık görülen semptomlardır. Hematuri veya suprapubik hassasiyet daha az sıklıkta görülen semptomlardır.Yetişkin, menopoz öncesi ve hamile olmayan kadınlar için komplike olmayan sistit:
E. Coli’dir. ·         İdrarda nitrit ve lökosit esteraz pozitfiliği komplike olmayan sistitin en belirleyici bulgularıdır. ·         Nitrofurantoin, trimetoprim/sülfametaksazol (TMP-SMX, lokal direncin <%20 olduğu durumlarda), veya fosfomisin ilk olarak uygulanması önerilen tedavi yöntemidir.
·         Florokinolon (örneğin ciprofloksasin) diğer ajanların uygun olmadığı durumlarda uygulanmalıdır.

 

Kondisyon Epidemiyoloji Teşhis Süreç
Akut Rinosinüzit 1,2

 

 ·        ABD’inde 8 kişinden birine (%12) son 12 ayda rinosinüzit teşhisi konmuştur, bu da 30 milyon kişiye tekabül etmektedir.

·        Rinosinüzit vakalarının %98’i virüs kaynaklıdır.

 

 Rinosinüzit bakteriyel kaynaklı olduğunda teşhis konurken dikkate alınması gereken semptomlar:

 

Ø Ağır vakalar (>3,4 gün), yüksek ateş >39 C, pürülan burun akıntısı veya yüzde ağrı.

Ø Persistant (>10 gün)  iyileşme kaydedilmemesi, süreklilik gösteren burun akıntısı veya gündüzleri öksürük

Ø Kötüleşen (3-4 gün) 5-6 gün içinde iyileşen virüs kaynaklı üst solunum yolu enfeksiyonundan sonra artan ateş, gündüz vakti öksürük veya burun akıntısı.

Ø Sinüs radyografisinin rutin olarak yapılması tavsiye edilmemektedir.

 Eğer bakteriyel bir enfeksiyon düşünülmekte ise:

 

·        Komplike olmayan ve güvenilir bir şeklide izlenebilecek vakalar için gözetim altında bir bekleme süresi önerilir

·        Amoksisilin veya amoksisilin/klavulanat ilk olarak uygulanması önerilen tedavi yöntemidir.

 

·        Streptekok ve  pnömökoklar yüksek derecede antibiyotik rezistansı gösterdiği için Azitromisin gibi makrolidler önerilmemektedirler (~40%).

·        Penisiline karşı alerjisi olan hastalar için doksisiklin veya solunum yollarına etkili florokinolonlar (levofloksasin veya moksifloksasin) alternatif ajanlar olarak önerilmektedirler.
Akut komplike olmayan bronşit3-5

 

 Akut bronşit tanısı konulan hastaların büyük çoğunluğunda doktora başvuru sebebi genellikle öksürük olmaktadır. ·        İlk olarak pnömoni tanısı ekarte edilmelidir. Yetişkinlerde anormal hayati bulgular yok ise; (nabız > 100 vuru/dakika, solunum sayısı 24/dakika veya oral sıcaklık  >38 C, anormal akciğer bulguları

 

(akciğerde fokal konsolidasyon,  ral, hırıltı) zatürreye nadiren rastlanmaktadır.

·        Renkli balgam bakteriyel enfeksiyon geliştiğini göstermemektedir.

·        Çoğu vaka için göğüs röntgeni önerilmemektedir.

  

Akut bronşitin ne kadar uzun sürdüğüne  bakılmaksızın rutin tedavisi için antibiyotik önerilmemektedir. Semptomatik tedavisi için öneriler;

 

 

·        Öksürük baskılayıcılar (kodein,  dekstrometorfan);

·        İlk nesil antihistaminler

(difenhidramin);

·        Dekonjestanlar (fenilefrin)

Spesifik semptomlara yönelik tedaviler hakkındaki bulgular sınırlıdır.
 

Sıradan soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE)6,7

  

 

·        Sıradan soğuk algınlığı doktora en çok başvurulan üçüncü nedendir  ve çoğu yetişkin senede 3 -4 defa bu rahatsızlığa maruz kalmaktadır.

·        En az 200 virüs sıradan soğuk algınlığına neden olmaktadır.

  

 

·        En yaygın semptomlar; ateş, rinore, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğaz ağrısı, baş ağrısı ve miyaljidir.

 ·        Dekonjestanlar (psödoefedrin ve fenilefrin) ilk nesil antihistaminler ile beraber uygulandığında burun akıntısı ve öksürük semptomlarına kısa dönemli semptomatik tedavi sağlayabilir.

·        Non-Steroid anti-inflamatuar ilaçlar semptomları hafifletebilir.

·        Antihisitaminlerin (monoterapi olarak), opioidlerin, intranazal kortikosteroidlerin ve buruna tuzlu su uygulanmasının semptomları etkili biçimde hafiflettiğine dair bulgular yetersizdir.
 

Farenjit8,9

 ·        A grubu B  hemolitik streptokokal enfeksiyon (GAS), boğaz ağrısına yönelik antibiyotiğin uygulandığı en yaygın hastalıktır.

·        Boğaz ağrılarının sadece %5 – %10’u GAS nedeniyle oluşmaktadır.

 ·        Klinik göstergeler GAS ve virütik farenjiti ayırt etmek için yeterli değildir; ancak çok erken antijen tespit testleri (RADT) yapılarak GAS farenjit teşhisi konulabilir.

·        Belirleyici kriterler ile karşılaşılırsa (ateş, tonsiller eksüda, servikal lenfadenomegali, öksürüğün yokluğu) RADT yapılmalıdır. Boğaz kültürlerinin yetişkinlere rutin bir şekilde uygulanması tavsiye edilmemektedir.

 ·        RADT sonuçları negatif çıkan hastalara antibiyotik tedavisi tavsiye edilmemektedir.

·        GAS’a yönelik Amoksisilin ve penisilin V güvenilir oluşlarından dolayı en öncü tedavi yöntemleridir.

·        Pensiline karşı alerjisi olan hastalara sefaleksin, cefadroxil, klindamisin, veya makrolidlerin uygunlanması tavsiye edilir.

·        GAS’ın azitromisin ve klindamisine karşı dirençli olması artarak yaygınlaşmaktadır.

·        Bütün oral beta-laktamlara karşı önerilen tedavi süresi 10 gündür.
Komplike olmayan Sistit 10,11

 

 ·        Sistit kadınlarda görülen en yaygın hastaıklardan biridir ve genellikle nedeni

E. Coli’dir.

 ·        İdrar zorluğu, sık sık az miktarda idrara çıkma ve idrar kaçırma sık görülen semptomlardır. Hematuri veya suprapubik hassasiyet daha az sıklıkta görülen semptomlardır.

·        İdrarda nitrit ve lökosit esteraz pozitfiliği komplike olmayan sistitin en belirleyici bulgularıdır.

 Yetişkin, menopoz öncesi ve hamile olmayan kadınlar için komplike olmayan sistit:

·        Nitrofurantoin, trimetoprim/sülfametaksazol (TMP-SMX, lokal direncin <%20 olduğu durumlarda), veya fosfomisin ilk olarak uygulanması önerilen tedavi yöntemidir.

·        Florokinolon (örneğin ciprofloksasin) diğer ajanların uygun olmadığı durumlarda uygulanmalıdır.

 

 

Referans

  1. Rosenfeld RM, Piccirillo JF, Chandrasekhar SS, et al. Clinical practice guideline (updated): adult sinusitisExternal. Otolaryngol Head Neck Surg. 2015;152(2 Suppl):S1-39.
  2. Chow AW, Benninger MS, Itzhak B, et al. IDSA clinical practice guideline for acute bacterial rhinosinusitis in children and adultsExternal. Clin Infect Dis. 2012;54(8):e72-e112.
  3. Albert RH. Diagnosis and treatment of acute bronchitisExternal. Am Fam Physician. 2010;82(11):1345-50.
  4. Irwin RS, Baumann MH, Bolser DC, et al. Diagnosis and management of cough: ACCP evidence-based clinical practice guidelinesExternal. Chest. 2006;129(1 Suppl).
  5. Gonzales R, Bartlett JG, Besser RE, et al. Principles of appropriate antibiotic use for treatment of uncomplicated acute bronchitis: BackgroundExternal. Ann Intern Med. 2001;134(6):521-9.
  6. Fashner J, Ericson K, Werner S. Treatment of the common cold in children and adultsExternal. Am Fam Physician. 2012;86(2):153-9.
  7. Pratter MR. Cough and the common cold: ACCP evidence-based clinical practice guidelinesExternal. Chest. 2006;129(1 Suppl): 72S-74S.
  8. Shulman ST, Bisno AL, Clegg HW, et al. Clinical practice guideline for the diagnosis and management of group A streptococcal pharyngitis: 2012 update by the Infectious Diseases Society of AmericaExternal. Clin Infect Dis. 2012;55(10):e86-102.
  9. Cooper RJ, Hoffman JR, Bartlett JG, et al. Principles of appropriate antibiotic use for acute pharyngitis in adults: BackgroundExternal. Ann Intern Med. 2001;134(6):509-17.
  • Gupta K, Hooton TM, Naber KG, et al. International clinical practice guidelines for the treatment of acute uncomplicated cystitis and pyelonephritis in women: A 2010 update by the Infectious Diseases Society of America and the European Society for Microbiology and Infectious DiseasesExternal. Clin Infect Dis. 2011;52(5):e103-20.
  • Colgan R, Williams M. Diagnosis and treatment of acute uncomplicated cystitisExternal. Am Fam Physician. 2011;84(7):771-6.

Kaynak: https://www.cdc.gov/antibiotic-use/community/for-hcp/outpatient-hcp/adult-treatment-rec.html

 

 

Okunma: 668